Çok açsınız ve çok da sevdiğiniz bir yiyeceği yemek üzeresiniz ama o da ne? Elinizden kayıp yere düşürdünüz… Pekala, o yiyeceği yerden alıp yemeye devam eder miydiniz, çöpe mi atardınız? İşte, karşınızda 5 saniye kuralı!
Yere düşürülen yiyeceklerle ilgili olan 5 saniye kuralına nazaran şayet o yiyeceği 5 saniye geçmeden yerden alabilirseniz yiyebilirsiniz. 5 saniye kuralına nazaran 5 saniye içerisinde yerde bulunan bakteriler yiyeceklere geçecek vakti elde edemiyor. Pekala, 5 saniye kuralı gerçek mi?
İnsanların mikroorganizmalar ve bunların insan hastalıkları ile bağlantıları hakkında yakın vakte kadar çok az temel bilgisi vardı. Bu nedenle, bir vakitler yere düşen yiyeceği almak ve sonra yemek bir tabu sayılmamaktaydı. Sonuçta beşerler bakterileri göremiyordu. Bu yüzden görünür kirleri silmenin her şeyi düzelteceğini düşünüyorlardı.
Beş saniye kuralını direkt ele alan birinci araştırma çalışması, Illinois Üniversitesi’nde 2003 yılında yapıldı. Çalışmada şekerlemeler Koli basili aşılanmış yer karolarına bırakıldı. Bunun sonucunda da bakteriler karolardan şekerlemelere beş saniye içinde atladı.
2006 yılında, Clemson Üniversitesi’nden bu mevzuda o tarihe kadar yayınlanan birinci bilimsel makale yayınlandı. Bu makalede yere düşen yiyeceklerin vakit içinde bakteri içeren duruma gelebileceği gösterildi. Daha sonraki yıllarda da farklı araştırmalar yapıldı ve 2016 yılında Rutgers Üniversitesi’nden bahisle ilgili ikinci bir hakemli makale yayınlandı.
Bu araştırmalarda, çeşitli besin unsurlarının farklı yüzeylerde ve farklı müddetlerde test edildiği belirtiliyor. Sonuçlar, yiyeceklerin yere düşmesinden sonra bile kısa müddet içinde bakteri bulaşabileceğini gösterdi. Fakat, bu durum bakterilerin tipine ve yüzeyin cinsine bağlı olarak değişebiliyor.
Düşürülen yiyeceğin pak bir yere yahut halının üstüne düşmesi durumunda, süratli bir formda alınırsa bulaş riskinin düşük olabileceği tabir ediliyor. Bakteriler, halı üzere yüzeylere çabucak transfer olamıyor ve halıya düşen yiyeceğin de kuru olması gerekiyor. Tıpkı halde, düşen yiyecek etrafına su salıyorsa ahşap ve laminat üzere yüzeylerde bakteri transferi mühleti daha da uzuyor.
Ancak yeniden de dikkat edilmesi gerektiği belirtiliyor. Zira düşen yiyecek hangi yerde olduğu ve hangi tıp bakterilerin bulunduğu konusunda kesin bilgi sahibi olunamıyor. Kimi patojenler çok süratli hareket edebiliyor ve yiyeceğin düştüğü anda çabucak transfere geçebiliyorlar. Yiyeceklerin sıvı yahut akışkan bir yüzey ile temas etmesi durumunda, bakterilerin neredeyse anında aktarıldığına dair kesin deliller olduğu vurgulanıyor.
Sonuç olarak, yiyecekleri düştükten çabucak sonra yemek, tehlikeli olabilir ve bulaş riski taşıyabilir. Bu yüzden, düştükleri yüzeyin paklığı ve bakteri cinsleri hakkında emin olmak değerlidir.
