Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), 2022’de dünya genelinde yaklaşık 249 milyon sıtma olayının tespit edildiğini bildirdi. En büyük artışların Pakistan, Etiyopya, Nijerya, Papua Yeni Gine ve Uganda’da olduğuna değinildi.
DSÖ tarafından “2023 Dünya Sıtma Raporu” açıklandı. Raporda, çocuklar ve gebe bayanlarda sıtmanın önlenmesine yardımcı olmak için kaydedilen ilerlemelere ve ilaçlara erişimin genişletilmesi tarafındaki adımlara karşın daha fazla insanın sıtmaya yakalandığı belirtildi.
2022’de dünya genelinde yaklaşık 249 milyon kişinin sıtma hastalığına yakalandığı aktarılan raporda, “Bu sayı, 2019’da, pandemi öncesi düzey olan 233 milyonu 16 milyon hadiseyle aştı. Global olarak sıtmaya karşı çaba, Covid-19’un neden olduğu aksaklıkların yanı sıra ilaç direnci, insani krizler, kaynak kısıtlamaları, iklim değişikliğinin tesirleri ve hastalık yükünün yüksek olduğu ülkelerde programın uygulanmasındaki gecikmeler üzere giderek artan sayıda tehditle de karşı karşıya kaldı.” tabirleri kullanıldı.
Raporda, sıcak hava dalgaları ve su baskını üzere çok hava olaylarının da bulaşmayı ve hastalık yükünü direkt etkileyebileceği kaydedilerek, Pakistan’da 2022’de yaşanan sel felaketinin ülkedeki sıtma olaylarının beş kat artmasına neden olduğunun altı çizildi.
“PAKİSTAN’DA 2022’DE 2,6 MİLYON SITMA OLAYI GÖRÜLDÜ”
Covid-19 salgınının sıtma hizmetlerini kıymetli ölçüde aksattığı vurgulanan raporda, pandemi sürecinin hem hadise hem de vefat oranlarında artışa yol açarak hastalığa karşı çabayı olumsuz etkilediği bildirildi.
Raporda, dünya genelinde 2022’de bir evvelki yıla nazaran 5 milyon ek sıtma hadisesi yaşandığına, en büyük artışların Pakistan, Etiyopya, Nijerya, Papua Yeni Gine ve Uganda’da olduğuna değinildi.
Pakistan’da 2021’de 500 bin sıtma olayının görüldüğü ve bu sayının 2022’de 2,6 milyona çıktığı raporda yer aldı.
En yüksek oranda sıtma hadiselerinin görüldüğü 11 ülkede yeni enfeksiyon ve vefat oranlarının, salgının birinci yılındaki birinci yükselişin akabinde sabitlendiği hatırlatılan raporda, bu ülkelerde 2022’de kestirimi 167 milyon sıtma olayı ve 426 bin buna bağlı mevt yaşandığı kaydedildi.
Raporda, DSÖ tarafından önerilen birinci sıtma aşısı RTS,S’nin üç Afrika ülkesinde basamaklı olarak kullanıma sunulması da “başarılı” olarak değerlendirildi.
“İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TEHDİDİ SITMAYLA ÇABADA GÖZ GERİSİ EDİLMEMELİ”
DSÖ’nün, ekimde sıtma riski taşıyan çocuklarda hastalığın önlenmesi için R21/Matrix-M ismi verilen ikinci bir aşıyı önerdiği de anımsatılan raporda, “İki sıtma aşısının mevcudiyetinin arzı artırması ve Afrika genelinde geniş ölçekli dağıtımı mümkün kılması bekleniyor.” sözleri kullanıldı.
Raporda, “Hastalık yükünün düşük olduğu birçok ülkede sıtmanın ortadan kaldırılmasına yönelik ilerleme kaydedildi. 2022’de 34 ülke 1000’den az sıtma olayı bildirirken, 2000’de bu sayı sadece 13’tü. Sadece bu yıl, Azerbaycan, Belize ve Tacikistan DSÖ tarafından sıtmadan arınmış olarak sertifikalandırıldı.” tabirleri yer aldı.
Kaynakların artırılması, güçlendirilmiş siyasi kararlılık, dataya dayalı stratejiler ve yenilikçi araçlarla sıtmayla uğraşta kıymetli bir dönüm noktasına muhtaçlık olduğu vurgulanan raporda, eklenen iklim değişikliği tehdidinin sıtmayla uğraşta göz gerisi edilmemesi gerektiği belirtildi.
Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus, değişen iklim şartlarının, bilhassa hassas bölgelerde sıtmaya karşı gayrette ilerleme açısından değerli bir risk oluşturduğunu kaydetti.
Ghebreyesus, “Sürdürülebilir ve dirençli sıtmaya karşı müdahalelere, global ısınmanın suratını yavaşlatmaya ve tesirlerini azaltmaya yönelik acil hareketlerle birlikte artık her zamankinden daha fazla gereksinim duyuluyor.” sözlerini kullandı.
