Daha evvel varlığı hiç bilinmeyen ve plazmid diye bilinen DNA halkalarından oluşan bu organele “exclusome” ismi verildi.
Keşfin gerisindeki İsviçreli takım, bu yapının otoimmün hastalıklarla alakalı olabileceğine ve hücre çekirdeklerinin nasıl evrimleştiğini anlamamızı sağlayacağına inanıyor.
Organeller, hücre içinde yer alan, kendi içinde özelleşmiş yapılar. Beden için organ neyse hücre için de organelin o vazifesi gördüğü düşünülüyor. Bu yüzden bilim insanları organ sözcüğüne Fransızcadaki küçültme eki olan -el’i ekleyerek bu terimi oluşturdu. Öbür bir deyişle organeller, aslında organcık manasına geliyor.
UZUN YILLARDIR DNA HALKALARINA BAĞLANAN ÖZEL BİR PROTEİN ÜZERİNDE ÇALIŞILIYOR
Bu organeller hücrede çeşitli fonksiyonlardan sorumlu. Örneğin, güzel bilinen organellerden biri olan sentrozom, hücrelerin bölünmesinde rol alırken ribozom da protein sentezinde vazifeli. Bir öbür âlâ bilinen organel olan mitokondri ise hücrede güç üretiminden sorumlu.
Independent Türkçe’nin yer verdiği habere nazaran bunlardan en yenisi niteliğindeki exclusome, hücre plazmasında yer alan bir bölme. Bu türlü bir ünite, daha evvel literatürde hiç görülmemişti.
Ökaryotik (çekirdekli) hücreler çoklukla DNA’larının büyük kısmını hücre çekirdeğinde tutuyor. DNA’lar burada kromozomlar halinde organize ediliyor.
Otoimmün reaksiyonları tetikliyor mu?
Exclusome’un öbür hangi fonksiyonları yerine getirdiği şimdi belirli değil.
Ancak Zürih Federal Teknoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar bu organelin hücresel immünolojik hafızada rol oynayabileceğine inanıyor.
Dünyanın dört bir yanından biyolog, uzun yıllardır DNA halkalarına bağlanan özel bir protein üzerinde çalışıyor.
Söz konusu proteinin DNA’ya bağlanırken muhtemelen hücreleri de inflamatuar haberci hususları üretmeye ve salmaya teşvik eden bir sinyal dizisini tetikliyor. Bunlar bedene, bağışıklık reaksiyonu gerektiren virüs üzere bir patojenle karşı karşıya olduğunu haber veriyor.
Araştırma grubu, bahsi geçen proteinin exclusome’daki DNA halkalarına tutunmasının uzun vadeli bir enfeksiyon yanılsamasına yol açabileceği görüşünde.
Vücudun rastgele bir patojen kelam konusu olmadığı halde tehlike algılaması ve bağışıklık sisteminin olmayan bu tehdide reaksiyon vererek bedenin kendi bileşenlerine saldırmasına otoimmün rahatsızlıklar deniyor.
Bunlar ortasında tip 1 diyabet, MS, sedef hastalığı, lupus, romatoid artrit ve behçet hastalığı üzere rahatsızlıklar yer alıyor.
Yeni organelin de bu halde otoimmün rahatsızlıkları tetikleyebileceği tabir ediliyor.
Araştırma takımından Ruth Kroschewski, “Vücudumuz sorunun hala devam ettiğine dair sinyal alıyor” dedi.
Hakemli bilimsel mecmua Molecular Biology of the Cell’de yayımlanan makalenin de ortak müellifi olan Kroschewski, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Bu da lupus üzere otoimmün yansıları kolaylaştırabilir.
