BTK ‘kamu yararı’ diyerek Netflix ve Whatsapp’ı engelleyebilecek

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün “Bu millete, bu ülkeye bu tür mecralar yakışmıyor. Onun için de bir an evvel biz bunları parlamentomuza getirip bu tür sosyal ağ mecralarının bütünüyle kaldırılmasını, kontrol edilmesini istiyoruz” dedi.

Uluslararası sosyal ağ mecralarının Türkiye’de ofisleri olması, bunlar üstünden idari ve mali yapılanmalarının ve içeriklerin kontrol edilmeleri gerektiğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu konu da ayrıntılı bir yasal düzenleme üzerine çalışıldığını duyurdu.
 

Geniş yetkiler geliyor

Sözcü'den İsmail Şahin'in haberine göre, hükümetin üstünde çalışmakta olduğu yasa düzenlemesi iki kanunda değişiklik yapılmasını öngörüyor. Bunlar, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu ile 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu.
 

Şebekeler üstü hizmet

Her iki yasa yapılacak değişiklikle Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na (BTK) geniş yetkiler getiriyor. Hükümetin üstünde çalışmakta olduğu yasa taslağı, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu'na ‘şebekeler üstü hizmet’ tanımı getirilmesini ön görüyor. Bu tarif taslakta şöyle yazılıyor: 

İnternet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, işletmecilerden ya da sağlanan internet hizmetinden bağımsız olarak bir yazılım vasıtasıyla sunulmakta olan; sesli, yazılı, görsel iletişim kapsamındaki halka açık elektronik haberleşme hizmetleri ya da yazılım platformu vasıtası ile sunulmakta olan uygulama hizmetleri.
Hukukçulara göre şebekeler üstü hizmetle WhatsApp, Netflix ve Telegram gibi uygulamalar tanımlanıyor. Kanuna eklenmesi öngörülen madde ile BTK'ya bu tür uygulamaların engellenmesi izni veriyor.

Taslakta bu konu hakkında madde şu biçimde yer almakta: 

Kurum (BTK) kamu faydası gereklerini göz önünde bulundurarak şebekeler üstü hizmet sunumuna ilişkin gerekli düzenlemeleri yapmaya, yetkilendirilmeksizin şebekeler üstü hizmet sunumunun engellenmesine ilişkin tedbirleri almaya, gerektiğinde işletmecilere Kurum düzenlemelerinde öngörülen önlemlerin alınması için yükümlülük getirmeye yetkilidir.

Temsilci yoksa erişim de yok

5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunu’na ilave edilecek maddelerle Twitter, Facebook, Youtube ve Instagram gibi sosyal ağ platformlarına Türkiye'de temsilcilik açma mecburiyeti getiriliyor.

Hükümet son 10 senedir bu kuruluşlara “Gelin burda ofis açın, bizim hukukumuzu kabul edin” diyordu. Ancak sosyal ağ mecraları buna yanaşmıyordu. Yeni düzenlemeyle bu mecburi hale getiriliyor. Eğer, bu şirketler yasa çıktıktan sonra otuz gün içerisinde bir temsilci bildirmezse önce sosyal medya sağlayıcının internet trafiği bant genişliği % 50 daraltılacak ve otuz gün süre daha tanınacak. Yine BTK'ya temsilci bildirmez o sosyal ağ platformuna Türkiye'de girilemeyecek.
 

Kullanıcı bilgileri Türkiye'de olacak

Çoğunluğu Amerika merkezli olan sosyal ağ şirketleri, kullanıcılara ait e-posta, telefon numara gibi bilgileri Amerika'da tutuyor ve hükümetlerle bunları paylaşmıyorlar. AK Parti iktidarı üstünde çalışmakta olduğu yasal düzenlemeyle bu bilgilere kolayca ulaşmanın önünü açmaya çalışıyor. Buna göre, sosyal medya sağlayıcılarına, Türkiye'deki kullanıcıların verilerini Türkiye'de barındırmakla yükümlü tutulacak.

BTK, gerekli gördüğü hallerde, sosyal ağ sitelerinin Türkiye'deki ofislerine polis/jandarma eşliğinde giderek denetim yapabilecek ya da yaptırabilecek. Verileri Türkiye'de bulundurmayan firmalara 1 000 000 liradan 5 000 000 tl'ye kadar idari para cezası uygulaması yapılacak.
 

İçerikler silinmezse ceza verilecek

Sosyal medya siteleri mahkemelerin vermiş olduğu içerik kaldırma kararlarını genelde uygulamıyor ve yalnızca Türkiye'den görünmez kılıyorlardı. Twitter'da pek çok hesaba Türkiye'den ulaşılamazken, aynı şekilde Youtube'da da bazı videolar izlenmiyor. Üzerinden çalışılan düzenleme ile hukuka aykırılığı hâkim ya da mahkeme kararı ile tespit edilen içerikleri bildirime rağmen 24 saat içinde içeriği çıkarmayan ya da içeriğe erişimi engellemeyen sosyal medyalar tazminat ödeyecek.
 

Mahkeme kararı olmadan silme talebi

Düzenleme vatandaşların da sosyal ağ sitelerinden içerik kaldırma talebinde bulunmasının önünü açıyor. Yapılacak başvurulara, başvurudan itibaren en geç 72 saat içinde cevap vermeyen sosyal medyalar 100 000 liradan 1 000 000 tl'ye kadar para cezası ödeyecek. Sosyal ağlar, vatandaşlarına başvurulara ilişkin istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren raporları üç ayda bir BTK'ya bildirecek.