Newsweek: ABD ve NATO Ukrayna'daki krizi tetikledi

Rusya'nın Ukrayna işgalinin 14. günü geride kalırken, Putin'in kararının arka planı da tartışılmaya devam ediyor. Batı medyasının mühim yayınlarından Newsweek'te yayınlanan bir yazıda Ukrayna'daki krizin tetikleyici faktörleri olarak ABD ve NATO gösterildi.

Ted Galen Carpenter imzalı "ABD ve NATO Ukrayna Savaşı'nın Tetiklenmesine Yardımcı Oldu. Bunu Kabul Etmek 'Putin'in Tarafında Olmak' Değildir" başlıklı yazıda, Rusya'nın Ukrayna operasyonunun "korkunç bir saldırganlık eylemi" bulunduğu söylenirken, Putin'in hareketinin Ukrayna ve NATO'nun provokasyonlarının "abartılı" bir cevabı bulunduğunu belirtildi. Carpenter yaşananlardan çıkardığı sonucun, Batı'da şu anda çok çok siyasetçi ve uzmanın yaptığı gibi, "hiçbir provokasyon olmadığını" söylemekten değişik bulunduğu belirtti.

Rusya ile ilgili daha önceki uyarılar

Carpenter, "NATO'nun Rusya sınırına doğru genişlemesinin sahip olunan Ukrayna krizinden hiçbir şekilde mesul olmadığında ısrar etmek bu tür çevrelerde bilhassa moda oldu." dedi. Yazıda "Rusya'da çoğu ve Batı'da birkaç bireyin Sovyetler Birliği'nin yıkılışının sonrasında NATO'nun genişlemesinin sonucunun kötü olabileceği uyarılarının dinlenmediği" de ifade edildi. 

Carpenter, ABD'nin Soğuk Savaş politikasının mimarı olarak tanımladığı George Kennan'ın 1998'de yaptığı uyarıları da köşesine taşıdı. Kennan, NATO'nun doğuya doğru genişlemesini "Rusya'nın kademeli olarak gerektiğince olumsuz reaksiyonlar vereceğini ve politikalarını etkileyeceğini düşünüyorum. Bence bu trajik bir hata" diyerek değerlendirmişti. George Kenan, Washington yönetiminin Rusya'nın asli emniyet çıkarlarını küçümsediğini düşünürken, Moskova'nın şikayetlerinin ve uyarılarının vakitle daha da keskinleştiğine ilgi çekmişti.

Carpenter hem Bush yönetiminde hem de Obama yönetiminde savunma bakanı olarak vazife yapan Robert M. Gates'in 2014'te yayınladığı anılarda Gürcistan ve Ukrayna'yı NATO'ya dahil etmeye çalışmanın aslında aşırı bulunduğunu söylediğini de aktardı ve Gates'e göre bu girişimlerin "Rusya'nın kendi hayati yerel çıkarları olarak gördükleri şeyleri pervasızca görmezden gelme" olarak değerlendirdiğini söyledi.

ABD'nin Yanukoviç'i devirmesi

Ted Carpenter hem Kennan hem de Gates'in yorumlarına katıldığını, Putin'in de NATO'nun genişleme hareketlerine başlangıçta Gürcistan üzerinden karşılık verilenni belirtti. Carpenter, "yavaş öğrenen ABD liderlerinin", Rusya'nın bu uyarısını ciddiye almadığını, bunun yerine ABD ve Avrupa'nın 2013-2014 senelerinde Rusya yanlısı Ukrayna Cumhurdiğernı Viktor Yanukoviç'e karşı "utanmadan" araya girmek başlattığını ifade etti. Carpenter, Yanukoviç 2010 senesinde cumhurdiğernı bulunduğunda, Avrupa Birliği ve diğer uluslararası gözlemcilerin tercihleri özgür ve adil olarak tanımladıklarını hatırlattı.

Carpenter, "Demokratik bir sistemde, bir cumhurdiğernını vazifeden almanın meşru yolu, belirli bir ülkenin anameşru kurallarına bağlı olarak, parlamentonun itimat oyu, vazifeden alma ya da bir ileri seçimde yenilgiyi kabul etmesidir" dedi. Fakat, devresinin ABD Dışişleri Bakan Yardımcı Victoria Nuland ve ABD'nin Ukrayna Büyükelçisi Geoffrey Pyatt'ın meydana çıkan telefon görüşmesi kaydının, ABD'nin Ukrayna araya girmeksinin doğrulanmasıydı.

Rusya tarafı, ABD ve NATO'nun Yanukoviç'i alaşağı etmesine cevaben, Kırım'ı ilhak etti. Carpenter yaşanan gerilimi "Yeni Soğuk Savaş ciddi olarak sürmekteydi" diye özetledi.

ABD Ukrayna krizini kaşımaya devam etti

Carpenter, bunlara karşın ABD'nin geri ismim atmadığını, Trump ve Biden yönetimlerinin Ukrayna'ya silah yağdırdığını, Ukrayna'yla ortak tatbikatlar düzenlemeye çalıştıklarını söyledi. 2021 senesi sonundaysa, Kremlin NATO'nun doğuda konuşlandırılmış askeri güçlerinin çekilmesi de dahil olmak üzere çoğu emniyet garantisi talep etti. Rusya'nın Ukrayna konusundaki tavrıysa çok açıktı, Ukrayna'nın NATO delegesi olmasını istemiyorlar, NATO silahları ve askerlerinin ülkede konuşlanmasına karşı çıkıyorlardı.

Carpenter'a göre, işte tam bu noktada, Batı Rusya'nın emniyet taleplerini reddettiği amacıyla "Putin'in yıkıcı ve kapsamlı savaşı" başladı. Ted Carpenter, "Moskova'nın acımasız aşırı reaksiyonsi, net bir kınamayı hak ettiğini", fakat ABD ve NATO'nun suçunun da gerektiğince büyük bulunduğunu vurguladı. Carpenter, "Bir büyük gücün hakim bulunduğu bir ittifakı diğer bir büyük gücün sınırına taşımak, tabiatı gereği istikrarsızlaştırıcı ve kışkırtıcıdır" diyerek gerilimin sonucunun natural bulunduğunu belirtti.

ABD'nin eylemlerini Rusya'nın yaptığını farz edelim

Carpenter'ın bu hal amacıyla verilen örnekse ilgi çekici: "Rusya, Çin, Hindistan ya da diğer bir rakip ülke, Orta Amerika ve Karayipler'den ülkeleri, liderliğindeki bir emniyet ittifakına kabul etse ve sonrasında Kanada'yı resmi ya da fiili bir askeri müttefik olarak eklemeye çalışsa, Amerikalıların nasıl reaksiyon vereceği basitçe hayal edilebilir. ABD'nin savaşa girerek karşılık vermesi kuvvetle muhaslidir. Fakat Ukrayna, Rusya amacıyla Kanada'nın ABD amacıyla önemine benzer bir ciddiye sahip olsa da, liderlerimiz Moskova'nın büyüyen tecavüze pasif bir şekilde cevap vermesini bekliyordu".

Carpenter, Batı'nın beceriksizlikleri yardımıyla dünyanın bundan sonra çok daha tehlikeli bir yer bulunduğunu yazdı.